serbian
 
paradigme srpske fotografije 

Vojislav MARINKOVIĆ (1911) 

*
Treba okretati objektiv prema motivima koji nas privlace, bez obzira na modu. 
Najvaznije je ici za sopstvenim stvaralackim instinktom. 
Ja sam uvek tako radio i nikada nisam pogresio.
Vojislav Marinković, 1985.
*
O delu autora održan je simpozijum, 1998, a radovi ce  biti objavljeni u zbornku Fotografsko delo Vojislava Marinkovića 
* 
Biografija V.M. 
* 
Nagrada za zivotno delo NCF 

 

uvodna rec
Vojislav Marinković deluje već 60 godina na sceni savremene jugoslovenske fotografije kao njen istaknuti protagonista, sa delom koje pokazuje višeslojni karakter: umetnički, teorijski, organizacioni. Afirmaciju u fotografiji započeo je krajem tridesetih godina, učešćem na izložbama. U prvim posleratnim danima doprineo je izgradnji fotografske organizacije; nalazio se i među prvim autorima na domaćim i stranim salonima fotografije, baš kao što se sreće i među prvim nosiocima visokih zvanja u Foto-savezu, ili međunarodnoj fotografskoj organizaciji. 

 
Vojislav Marinkovic, PARIZ, 1957. Iz ciklusa Pariske uspomene. 



Tokom višedecenijskog delovanja u fotografiji uvek je bio okrenut jednoj temi - čoveku i njegovom okruženju. Za svoje motive odabirao je sam život: žanr-scene, folklorne motive, portrete u ambijentu. Ali i ta konstanta imala je svoje varijetete, od kojih je neke Marinković uneo na našu foto-scenu prenoseći stečena saznanja iz svojih evropskih susreta, a druge i sam inicirao. U Marinkovićevom fotografskom delu otkriva se selektivna sklonost prema iskustvima piktorijalizma, ali ne u smislu forme dela koju taj pravac prevashodno nudi, koliko u preuzimanju estetske komponente u literarnom sloju (sižeu) slike. Ta nota njegove privrženosti sadržana je u jednoj brižljivo izabranoj i izdvojenoj nijansi, u slikovitosti prizora. Preoblikovana, i primenjena na temu čovekovog okruženja, ta nota unela je, posredstvom Marinkovića, u našu fotografiju jednu novu mogućnost vizualizacije tema iz života. Autorova sklonost ka estetizaciji pogleda na zatečeni prizor, ispoljila se ' kroz srećno pronađene i izabrane nenadane svetlosne senzacije, i kroz prozračne senke ' najviše u ciklusima fotografija: Moj mali Beograd; Srpsko selo; Po Evropi; Pariske uspomene (1951-1956). Ovim delom svoga opusa Vojislav Marinković se znatno izdvojio, i izvršio ne mali uticaj, ne samo na autore svoje generaciju već i na potonje - nastavljače. Izuzetan doprinos Marinkovića ogleda se u njegovom hroničarskom radu. Prvi je uveo kritičko-eseistički pristup u predstavljanju izložbi i fotografskih događaja, i tako u velikoj meri utemeljio model (pretežno impresionistički) koji će docnije biti prihvaćen i od drugih fotografskih pisaca. Brojem objavljenih priloga, i opsegom tema o kojima je raspravljao, Marinković se (pored B. Debeljkovića, i V. Mojsilovića) svrstava među vodeće fotografske pisce, a po originalnosti pristupa i u osobene pojave u našoj fotografskoj literaturi.Znatan deo svoga radnog veka posvetio je organizaciji, saveznoj i republičkoj, baš kao što je bio i čest predstavnik jugoslovenske fotografije u svetu, na kongresima, simpozijumima, žirijima. Posebna karakteristika Vojislava Marinkovića je da je on uvek delovao kao entuzijasta ' čovek koji "živi za fotografiju ali ne i od fotografije". Ta vrsta ljubiteljske zanesenosti nije smetala da na celom jugoslovenskom prostoru bude uvažavan kao kakav arbiter photographiae, i ličnost čije delo čvrsto obeležava jedno značajno razdoblje jugoslovenske fotografske istorije. 

BIOGRAFSKA NOTA
  Vojislav MARINKOVIĆ (2. 10. 1911, Leskovac), fotograf-umetnik, inženjer ekonomije. Završio Trgovačku akademiju (1931), Ekonomski fakultet (1942) i Visoku školu spoljne trgovine (1947), u Beogradu. Radio u bankarstvu (Osiguravajući zavod "Srbija"; Državna hipotekarna banka; Jugoslovenska investiciona banka, Ministarstvo finansija), spoljnoj trgovini (Ministarstvo spoljne trgovine-diplomatsko odeljenje; Škola za spoljnu trgovini-direktor; Elektrometal-direktor izvoza u Afro-Azijske zemlje), turizmu (Turistički savez Jugoslavije; Agencija Putnik) i kulturi (Državno filmsko preduzeće FNRJ; Filmski grad, Košutnjak-komercijalni direktor).Fotografijom se bavi od gimnazijskih dana, a od 1936. i kao član foto-sekcije Srpskog planinarskog društva (SPD), i slobodan foto-reporter (free-lance), dopisnik engleske PhotoPress Agency; od 1938. i kao član Foto kluba "Zagreb". Jedan je od osnivača Kluba fotografa amatera Beograd-KFAB (1939). Jedan od pokretača fotografske organizacije u Srbiji (1947), i inicijatora obnove Foto kluba "Beograd" (1947). Jedan od osnivača Nacionalnog centra za fotografiju-NCF (1992).Bio je urednik Fotografije i član redakcije (br. 12. 1951, potom od br. 1/1954, do br. 12/1958). i Beogradskog objektiva (od br. 1/1956. do br. 1/1959; glavni ili odgovorni urednik od br. 9/1957 do br. 6/1959), i odgovorni urednik (za br. 3/1959). 
Predsednik Saveta za fotografiju Foto kino saveza Srbije (1963); član Predsedništva Gradskog veća Narodne tehnike Beograda (1968); član Umetničkog saveta FKS Srbije (1952; 1958-1979). Predsednik Foto kluba "Beograd" (1959).Prve fotografije izlagao je 1938. godine posredstvom Foto kluba "Zagreb" i do početka Drugog svetskog rata učestvovao na više izložbi, pretežno u inostranstvu (Boston, San Francisko, Segedin...). U isto vreme objavio i prvi stručni tekst o fotografiji (V. M, Dečije igračke kao modeli, Savremena fotografija, Zagreb, mart 1941, 41).U posleratnom periodu, kao umetnik-fotograf izlagao je svoja dela na preko 250 grupnih izložbi fotografije na gotovo svim kontinentima. Održao je i 9 samostalnih izložbi u Jugoslaviji (8) i Poljskoj (1).  
Dobitnik 20 značajnijih nagrada i priznanja na domaćim izložbama fotografije. 
Kao hroničar fotografije objavio je preko 300 prikaza, eseja, kritika, pretežno u fotografskim časopisima ili u dnevnoj štampi.Višestruko odlikovan za rad u fotografiji (Bronzana, i Srebrna plaketa "Boris Kidrič", Narodne tehnike Jugoslavije, Zlatna plaketa grada Beograda (1975), Plaketa Narodne tehnike; Nagrada za životno delo, Foto-saveza Jugoslavije (1979); Nagrada "Tošo Dabac", Zagreb (1985); Nagrada za životno delo ULUPUDS-a (1995). i dr). (V. Marinkovic, 1940. godine. Fotografija iz: Savremena fotografija, 3, Zagreb, 1940, 41.)
*
 

Slobodan Zec i Vojislav Marinkovic, sredina maja 2000. 
2. Domaće reference 
a/ Grupne izložbe / navedeno prema mestu održavanja (izbor): 
Beograd, Zagreb, Ljubljana, Osijek, Sarajevo, Skopje, Priština, Zrenjanin, Niš, Kragujevac, Split, Titov Veles (Veles), Lukavac, Peć, Titograd, Novi Sad, Senta, Smederevo, Maribor, Valjevo, Bugojno, Titovo Užice (Užice), Sombor, Požarevac, Kraljevo, Pančevo, Derventa, Bijelo Polje, Zemun, Nova Gorica, Doboj, Maglaj, Zaječar, Vranje, Kosovska Mitrovica, Borovo... U mnogim gradovima (ili na istim izložbama) učestvovao više puta. Potpuni podaci (do 1979) navedeni su u monografiji Vojislav Marinković, Beograd: Salon fotografije, 1979, b. p. 

b/ Samostalne izložbe 

  • Beograd (1979), retrospektivna izložba, 70 radova, Salon fotografije,
  • Novi Sad (1980), izbor, 50 radova, Galerija "Zlatno oko",
  • Zagreb (1980), izbor, 50 radova, Galerija Foto kluba "Zagreb",
  • Pančevo (1981), izbor, 40 radova, Galerija Doma omladine,
  • Smederevo (1981), izbor, 30 radova, Galerija Foto kluba,
  • Kruševac (1982), izbor, 30 radova, Galerija Foto kluba,
  • Bor (1985), izbor, 50 radova, Galerija Muzeja rudarstva i metalurgije,
  • Beograd (1995), "Pariske uspomene" - 35 radova, Galerija Francuskog kulturnog centra.
  • Beograd (1996), "Pariske uspomene" - 35 radova, Muzej 25. maj (kao gost u okviru izložbe 28. Majski salon ULUPUDS-a).

  • v/ Učešće na kongresima, u simpozijumima, žirijima... 
    Učestvovao, kao izlagač, član žirija ili podnosilac referata, na mnogim Danima jugoslovenske fotografije, i Danima srpske fotografije, na saveznim i republičkoj izložbi, kao i u kolekcijama Foto kluba "Beograd" na Kupovima jugoslovenske fotografije (izuzev u kolekcijama 1977, 1979 i 1985).Član žirija na preko 230 izložbi ' međuklupskih, republičkih ili pokrajinskih, saveznih, kao i međunarodnih izložbi održanih u Jugoslaviji.Podneo mnogobrojne referate na savetovanjima, simpozijumima, okruglim stolovima o fotografiji (Zagreb, Ljubljana, Beograd, i dr). 

    3. Inostrane reference 
    a/ Grupne izložbe / navedeno prema mestu održavanja (izbor): 

    Essex; Newcastle; Camberey; Southempton; Birmingen (Engl.); Calcuta; Delhi; Bangalore (Ind.); Antverpen; Charleroi; Seraing (Belg.); Schwabach; Berlin; Muenchen (Nem.); Periguex; Paris; Bordeaux (Fr.); Bucurest (Rum.); San Adrian; Rosaio (Portug.); Pecs; Budimpe{ta (Ma|.); Yakima; California; Oclahoma; Lincoln; Minehead; Youngstown; Oregon; Washington (USA); Nairobi (Kenija); Sao Paolo; Nova Friburgo; Porto Alegre; Amparo; Rio Grande; Belo Horisonte (Bras.); Mosambique (Moz.); Buenos Aires (Arg.); Victoria (J. afr. u.); Sofia (Bug.); Valparaiso (Čile).Na nekim salonima učestvovao više puta. Potpuni podaci (do 1979) navedeni su u monografiji Vojislav Marinković, Beograd: Salon fotografije, 1979, b. p. 

    b/ Samostalne izložbe 

  • Varšava (1979), izbor, 30 radova, Warszawskie towarzistwo fotograficne.

  • v/ Učešče na kongresima, u simpozijumima ... 
    Predstavljao jugoslovensku fotografsku organizaciju kao delegat na Kongresima FIAP, u Atini (1962), Bordou (1968), i Torinu (1970); otvarao izložbe - selekcije jugoslovenske fotografije u inostranstvu (Pariz, 1956, 1984, Budimpešta; Madome, 1966, 1978). 

    4. Radovi u zbirkama 
     

  • Zbirka Foto-saveza Jugoslavije, Beograd - 11 dela,
  • Zbirka Foto-kino saveza Srbije, Beograd - 5 dela,
  • Zbirka Nacionalnog centra za fotografiju, Beograd - 32 dela 
  • 5. Članstva / titule / zvanja 
    Počasni član Foto kluba "Zagreb" (Hon FKZ); Počasni član Foto kluba "Beograd" (Hon. FKB). Redovni član ULUPUDS-a; Zaslužni član Nacionalnog centra za fotografiju (Hon. NCF).Nosilac zvanja Kandidat-majstor fotografije (1954), i Majstor fotografije Foto-saveza Jugoslavije (1978); nosilac titula A.FIAP (1957), E.FIAP (1961) Medjunarodne federacije za fotografsku umetnost (FIAP). 

    6. Uvršćen u zbornike, almanahe, enciklopedije 
      Almanah jugoslovenske fotografije, Beograd: FSJ, [1969], 32. 

  • Fotografija u Srbiji, Beograd: ULUPUDS; Salon fotografije, 1982. b. p.
  • Likovna enciklopedija Jugoslavije, 2, (K-R), Zagreb: JLZ, (1989), (str?).
  • Ko je ko u Srbiji, Beograd: Bibliofon, 1996, 297. 
  • 7. Referentni tekstovi o delu V. Marinkovića (izbor): 
      Branibor Debeljković, Fotografija u Srbiji. - Beograd: ULUPUS (1970), 7; 

  • Miodrag Jovanović (uvodni tekst:), Vojislav Marinković. - Beograd: Salon fotografije, 1979.
  • Ješa Denegri, Orijentacije, stavovi, ideje, u: Fotografija kod Srba 1839-1989. - Beograd: SANU, 1990, 103;
  • Milanka Šaponja, Fotograf između vere i sumnje, u: Fotografija kod Srba 1839-1989, Beograd: SANU, 110;
  • Aleksandra Bjelica, Pariske uspomene Vojislava Marinkovića (1951-1956), u: Vojislav Marinković, Pariske uspomene, fotografije (katalog). - Beograd: NCF; Francuski kulturni centar, 1995.

  • Goran Malić, Pikturalizam: između predaka i nastavljača, u: 28. majske izložbe 96" (katalog). - Beograd: ULUPUDS, maj 1996, 12. Esej o ciklusu fotografija V. M. "Pariske uspomene 1951-56". 
    (Belesku sastavio Goran Malic, 25. 8. 1997) 



    NAGRADA ZA ZIVOTNO DELO NCF 
    Na osnovu Pravilnika o dodeli Nagrade za Životno delo u oblasti fotografije Nacionalnog centra za fotografiju - NCF, žiri za Nagradu u sastavu: Prof. dr Miodrag Jovanović, istoričar umetnosti / Prof. dr Jerko Denegri, istoričar umetnosti, AICA / Ivo Eterović, Hon.EFIAP, MF FSJ, lik. umetnik fotografije, ULUPUDS / Tomislav Peternek, EFIAP, MF FSJ, lik. umetnik fotografije, ULUPUDS,  / Sava Stepanov, likovni kritičar, AICA, doneo je sledeću odluku: 
    NAGRADU ZA ŽIVOTNO DELO U OBLASTI FOTOGRAFIJE 
    za 1997. godinu dobio je 

    VOJISLAV MARINKOVIĆ 
    Excellance FIAP (E.FIAP), Majstor fotografije, Likovni umetnik fotografije iz Beograda. 

    Nagrada je svečano uručena 15. aprila 1998. godine u Konaku kneginje Ljubice, na Dan Nacionalnog centra za fotografiju. 


     
    Home
    Aktuelno Arhiva | Pitanja
    Istorija
    Istrazivanja
    NCF
    Leksikon
    E-mail
     
    FOTOgram has been online since May 1997. This issue updated: Sept, 25, 2004. 
    Copyright (c) 1997-2004 by G. M. All rights reserved. Original version transmitted from Beograd, Serbia.