Fotograf dva veka

Nagrađenim delom, monografijom "Milan Jovanović fotograf" teorijska misao u predstavljanju fotografije kod Srba dobila je nove mogućnosti interpretacije

Grandiozno delo velikana srpske fotografije Milana Jovanovića (1863-1944), najznačajnijeg fotografa na prelomu 19. i 20 veka, bilo je potisnuto gotovo celo stoleće. Za njega se, istina, znalo u uskom krugu poznavalaca srpske kulture i umetnosti, ali je trebalo dosta vremena da se razlabave stege mehanicističkog pristupa fotografiji, da bi mu se pristupilo kao opusu dostojnom ne samo dokumentarnog već i estetskog vrednovanja. Dugogodišnji istraživački rad Gorana Malića rezultirao je velikom izložbom originalnih dela Milana Jovanovića u Galeriji SANU (jun 1997), i iscrpnom monografijom. Tako je jedan od najvećih srpskih fotografa na najbolji način najzad predstavljen celokupnoj stručnoj, kulturnoj i opštoj javnosti.

Autor monografije, i izložbe, obradio je sav pristupačan materijal, pri čemu je otkrio i mnogobrojna nepoznata dela Milana Jovanovića, pre svega u privatnim zbirkama. Posebno je dragoceno što je izvršio preciznu atribuciju velikog broja fotografskih portreta znamenitih ličnosti iz srpske kulture, nauke i umetnosti sa razme|e dva veka, i predložio kriterijume po kojima će svakom budućem istraživaču biti olakšano da prepozna koja dela potiču iz ateljea Milana Jovanovića. Rezultatima svojih iscrpnih analiza Malić je situirao delo Milana Jovanovića u vreme i istorijski prostor. Argumentovano je ukazao na one činjenice koje to delo određuju kao nezaobilazno u celokupnoj baštini srpske kulture.

Goran Malić je eminenti protagonist savremene srpske fotografije, čime se objašnjava njegovo dobro poznavanje ne samo specifične terminologije medija fotografije već i poznavanje teorije i prakse složenih fotografskih postupaka 19. veka. U njegovom teorijskom radu ne nalazimo pogrešne atribucije fotografskih artefakata nastalih u prošlom veku, niti nedoumice u prepoznavanju raznih fotografskih tehnika. Kao i u ranijim radovima, tako i u ovoj monografiji Malić insistira na analizi fotografske slike sa stanovišta estetskog razmatranja rezultata koji su isključivo u domenu medijskih svojstava fotografije. Time je teorijska misao u predstavljanju fotografije dobila nove mogućnosti interpretacije.

Metod koji je primenjen u ovoj knjizi može da bude putokaz za pristup izučavanju i opusa drugih fotografskih autora, pojava ili razdoblja u našoj fotografiji. U tome je, uvereni smo, najveći doprinos Gorana Malića teorijskoj misli u fotografiji kod Srba.

Kao i sa prethodne dve velike izložbe (Anastas Jovanović, 1977, i Fotografija kod Srba, 1991), izložbom i monografijom Milan Jovanović, fotograf, Srpska akademija nauka i umetnosti, preko svoje ugledne Galerije podstiče istraživanje srpske fotografske baštine, i daje dragoceni doprinos našoj nauci i kulturi.

Mirko LOVRIĆ
 
 
(M. L, Nagrada "Pavle Vasić" : Fotograf dva veka : Nagrađenim delom, monografijom "Milan Jovanović fotograf" teorijska misao u predstavljanju fotografije kod Srba dobila je nove mogućnosti interpretacije, Politika, 21. 3. 1998, 27. Kulturni dodatak subotom. Ilustr: Naslovna strana monografije Milan Jovanović fotograf. Ćirilica.)