Vojislav MARINKOVIĆ (1911-2004)  

* 

  
Vojislav Marinkovic, PARIZ, 1957. Iz ciklusa Pariske uspomene.  

Tokom višedecenijskog delovanja u fotografiji uvek je bio okrenut jednoj temi - čoveku i njegovom okruženju. Za svoje motive odabirao je sam život: žanr-scene, folklorne motive, portrete u ambijentu. Ali i ta konstanta imala je svoje varijetete, od kojih je neke Marinković uneo na našu foto-scenu prenoseći stečena saznanja iz svojih evropskih susreta, a druge i sam inicirao. U Marinkovićevom fotografskom delu otkriva se selektivna sklonost prema iskustvima piktorijalizma, ali ne u smislu forme dela koju taj pravac prevashodno nudi, koliko u preuzimanju estetske komponente u literarnom sloju (sižeu) slike. Ta nota njegove privrženosti sadržana je u jednoj brižljivo izabranoj i izdvojenoj nijansi, u slikovitosti prizora. Preoblikovana, i primenjena na temu čovekovog okruženja, ta nota unela je, posredstvom Marinkovića, u našu fotografiju jednu novu mogućnost vizualizacije tema iz života. Autorova sklonost ka estetizaciji pogleda na zatečeni prizor, ispoljila se ' kroz srećno pronađene i izabrane nenadane svetlosne senzacije, i kroz prozračne senke ' najviše u ciklusima fotografija: Moj mali Beograd; Srpsko selo; Po Evropi; Pariske uspomene (1951-1956). Ovim delom svoga opusa Vojislav Marinković se znatno izdvojio, i izvršio ne mali uticaj, ne samo na autore svoje generaciju već i na potonje - nastavljače. Izuzetan doprinos Marinkovića ogleda se u njegovom hroničarskom radu. Prvi je uveo kritičko-eseistički pristup u predstavljanju izložbi i fotografskih događaja, i tako u velikoj meri utemeljio model (pretežno impresionistički) koji će docnije biti prihvaćen i od drugih fotografskih pisaca. Brojem objavljenih priloga, i opsegom tema o kojima je raspravljao, Marinković se (pored B. Debeljkovića, i V. Mojsilovića) svrstava među vodeće fotografske pisce, a po originalnosti pristupa i u osobene pojave u našoj fotografskoj literaturi.Znatan deo svoga radnog veka posvetio je organizaciji, saveznoj i republičkoj, baš kao što je bio i čest predstavnik jugoslovenske fotografije u svetu, na kongresima, simpozijumima, žirijima. Posebna karakteristika Vojislava Marinkovića je da je on uvek delovao kao entuzijasta ' čovek koji "živi za fotografiju ali ne i od fotografije". Ta vrsta ljubiteljske zanesenosti nije smetala da na celom jugoslovenskom prostoru bude uvažavan kao kakav arbiter photographiae, i ličnost čije delo čvrsto obeležava jedno značajno razdoblje jugoslovenske fotografske istorije. 

biografska beleska  
  Vojislav MARINKOVIĆ (2. 10. 1911, Leskovac), fotograf-umetnik, inženjer ekonomije. Završio Trgovačku akademiju (1931), Ekonomski fakultet (1942) i Visoku školu spoljne trgovine (1947), u Beogradu. Radio u bankarstvu (Osiguravajući zavod "Srbija"; Državna hipotekarna banka; Jugoslovenska investiciona banka, Ministarstvo finansija), spoljnoj trgovini (Ministarstvo spoljne trgovine-diplomatsko odeljenje; Škola za spoljnu trgovini-direktor; Elektrometal-direktor izvoza u Afro-Azijske zemlje), turizmu   
(V. Marinkovic, 1940. godine. Fotografija iz: Savremena fotografija, 3, Zagreb, 1940, 41.) 

(Turistički savez Jugoslavije; Agencija Putnik) i kulturi (Državno filmsko preduzeće FNRJ; Filmski grad, Košutnjak-komercijalni direktor). Fotografijom se bavi od gimnazijskih dana, a od 1936. i kao član foto-sekcije Srpskog planinarskog društva (SPD), i slobodan foto-reporter (free-lance), dopisnik engleske PhotoPress Agency; od 1938. i kao član Foto kluba "Zagreb". Jedan je od osnivača Kluba fotografa amatera Beograd-KFAB (1939). Jedan od pokretača fotografske organizacije u Srbiji (1947), i inicijatora obnove Foto kluba "Beograd" (1947). Jedan od osnivača Nacionalnog centra za fotografiju-NCF (1992).Bio je urednik Fotografije i član redakcije (br. 12. 1951, potom od br. 1/1954, do br. 12/1958). i Beogradskog objektiva (od br. 1/1956. do br. 1/1959; glavni ili odgovorni urednik od br. 9/1957 do br. 6/1959), i odgovorni urednik (za br. 3/1959). Predsednik Saveta za fotografiju Foto kino saveza Srbije (1963); član Predsedništva Gradskog veća Narodne tehnike Beograda (1968); član Umetničkog saveta FKS Srbije (1952; 1958-1979). Predsednik Foto kluba "Beograd" (1959).Prve fotografije izlagao je 1938. godine posredstvom Foto kluba "Zagreb" i do početka Drugog svetskog rata učestvovao na više izložbi, pretežno u inostranstvu (Boston, San Francisko, Segedin...). U isto vreme objavio i prvi stručni tekst o fotografiji (V. M, Dečije igračke kao modeli, Savremena fotografija, Zagreb, mart 1941, 41).U posleratnom periodu, kao umetnik-fotograf izlagao je svoja dela na preko 250 grupnih izložbi fotografije na gotovo svim kontinentima. Održao je i 9 samostalnih izložbi u Jugoslaviji (8) i Poljskoj (1). Dobitnik 20 značajnijih nagrada i priznanja na domaćim izložbama fotografije. Kao hroničar fotografije objavio je preko 300 prikaza, eseja, kritika, pretežno u fotografskim časopisima ili u dnevnoj štampi.Višestruko odlikovan za rad u fotografiji (Bronzana, i Srebrna plaketa "Boris Kidrič", Narodne tehnike Jugoslavije, Zlatna plaketa grada Beograda (1975), Plaketa Narodne tehnike; Nagrada za životno delo, Foto-saveza Jugoslavije (1979); Nagrada "Tošo Dabac", Zagreb (1985); Nagrada za životno delo ULUPUDS-a (1995). i dr).  

Beograd, Zagreb, Ljubljana, Osijek, Sarajevo, Skopje, Priština, Zrenjanin, Niš, Kragujevac, Split, Titov Veles (Veles), Lukavac, Peć, Titograd, Novi Sad, Senta, Smederevo, Maribor, Valjevo, Bugojno, Titovo Užice (Užice), Sombor, Požarevac, Kraljevo, Pančevo, Derventa, Bijelo Polje, Zemun, Nova Gorica, Doboj, Maglaj, Zaječar, Vranje, Kosovska Mitrovica, Borovo... U mnogim gradovima (ili na istim izložbama) učestvovao više puta. Potpuni podaci (do 1979) navedeni su u monografiji Vojislav Marinković, Beograd: Salon fotografije, 1979, b. p. 

b/ Samostalne izložbe  

Učestvovao, kao izlagač, član žirija ili podnosilac referata, na mnogim Danima jugoslovenske fotografije, i Danima srpske fotografije, na saveznim i republičkoj izložbi, kao i u kolekcijama Foto kluba "Beograd" na Kupovima jugoslovenske fotografije (izuzev u kolekcijama 1977, 1979 i 1985).Član žirija na preko 230 izložbi ' međuklupskih, republičkih ili pokrajinskih, saveznih, kao i međunarodnih izložbi održanih u Jugoslaviji.Podneo mnogobrojne referate na savetovanjima, simpozijumima, okruglim stolovima o fotografiji (Zagreb, Ljubljana, Beograd, i dr). 

3. Inostrane reference  
a/ Grupne izložbe / navedeno prema mestu održavanja (izbor):  

Essex; Newcastle; Camberey; Southempton; Birmingen (Engl.); Calcuta; Delhi; Bangalore (Ind.); Antverpen; Charleroi; Seraing (Belg.); Schwabach; Berlin; Muenchen (Nem.); Periguex; Paris; Bordeaux (Fr.); Bucurest (Rum.); San Adrian; Rosaio (Portug.); Pecs; Budimpe{ta (Ma|.); Yakima; California; Oclahoma; Lincoln; Minehead; Youngstown; Oregon; Washington (USA); Nairobi (Kenija); Sao Paolo; Nova Friburgo; Porto Alegre; Amparo; Rio Grande; Belo Horisonte (Bras.); Mosambique (Moz.); Buenos Aires (Arg.); Victoria (J. afr. u.); Sofia (Bug.); Valparaiso (Čile).Na nekim salonima učestvovao više puta. Potpuni podaci (do 1979) navedeni su u monografiji Vojislav Marinković, Beograd: Salon fotografije, 1979, b. p.  

b/ Samostalne izložbe  

4. Radovi u zbirkama  
  

5. Članstva / titule / zvanja  
Počasni član Foto kluba "Zagreb" (Hon FKZ); Počasni član Foto kluba "Beograd" (Hon. FKB). Redovni član ULUPUDS-a; Zaslužni član Nacionalnog centra za fotografiju (Hon. NCF).Nosilac zvanja Kandidat-majstor fotografije (1954), i Majstor fotografije Foto-saveza Jugoslavije (1978); nosilac titula A.FIAP (1957), E.FIAP (1961) Medjunarodne federacije za fotografsku umetnost (FIAP).  

6. Uvršćen u zbornike, almanahe, enciklopedije  
  Almanah jugoslovenske fotografije, Beograd: FSJ, [1969], 32.  

7. Referentni tekstovi o delu V. Marinkovića (izbor):  
  Branibor Debeljković, Fotografija u Srbiji. - Beograd: ULUPUS (1970), 7;  

VOJISLAV MARINKOVIĆ  
Excellance FIAP (E.FIAP), Majstor fotografije, Likovni umetnik fotografije iz Beograda.  

Nagrada je svečano uručena 15. aprila 1998. godine u Konaku kneginje Ljubice, na Dan Nacionalnog centra za fotografiju.